Bệnh da liễu là nhóm bệnh đa dạng với nhiều biểu hiện khác nhau trên da, tóc, móng và niêm mạc. Việc tự chẩn đoán bệnh da liễu thường gặp khó khăn do các triệu chứng dễ nhầm lẫn giữa các loại bệnh
Bệnh da liễu là gì?
Bệnh da liễu là thuật ngữ chỉ các bệnh liên quan đến da, tóc, móng và các cấu trúc liên quan. Bệnh da liễu khá đa dạng và xuất hiện ở mọi lứa tuổi và có thể tự khỏi sau một khoảng thời gian, tuy nhiên một số bệnh cần sự thăm khám của bác sĩ chuyên khoa để ngăn ngừa biến chứng hay tác động xấu khác. Bệnh da liễu biểu hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, từ những triệu chứng nhẹ như ngứa, đỏ da đến những vấn đề nghiêm trọng hơn như ung thư da.
Da là cơ quan lớn nhất trên cơ thể, có diện tích khoảng 1,5 – 2m2. Da được xem là “tuyến phòng thủ” đầu tiên của cơ thể chống lại mọi tác nhân từ môi trường bên ngoài. Các chức năng khác của da gồm: tổng hợp vitamin D, điều chỉnh nhiệt độ cơ thể. Khi bị tổn thương nghiêm trọng da sẽ cố gắng chữa lành bằng cách hình thành mô sẹo.
Dấu hiệu bệnh da liễu dễ nhận biết
Hầu hết bệnh da liễu có thể dễ dàng nhận biết qua những biểu hiện bên ngoài da. Dưới đây là những triệu chứng bệnh da liễu phổ biến:
- Mẩn đỏ và phát ban: Da xuất hiện các sẩn mảng hồng ban trên bất kì khu vực nào của cơ thể. Sẩn mảng hồng ban thường có trong các bệnh như viêm da dị ứng, nổi mề đay hoặc nấm da.
- Ngứa ngáy: Đây là tình trạng da bị khó chịu và phải có tác động động như gãi, cào để giảm bớt. Một số bệnh về da khác có thể gây ngứa khắp người là viêm da cơ địa, viêm nang lông, nấm ngoài da, viêm da tiết bã…
- Bong vảy: Khi các tế bào da già cỗi sẽ bị bong ra và hình thành tế bào mới. Da sẽ có có hiện tượng khô, kèm theo bong vảy. Các bệnh như nấm da, vảy nến thường xuất hiện tình trạng bong tróc da.
- Đổi màu da hoặc xuất hiện đốm lạ: là bất kỳ thay đổi nào về tông màu da tự nhiên. Thông thường sẽ xuất hiện trong các bệnh như nám da, bạch biến hoặc tàn nhang.
Các bệnh về da liễu thường gặp
Bệnh da liễu rất đa dạng, có hàng ngàn loại bệnh khác nhau. Chúng gây khó chịu và tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống. Những loại bệnh thường gặp gồm:
1. Mụn trứng cá
Xuất hiện ở mọi độ tuổi nhưng chủ yếu ở tuổi dậy thì và có thể tái đi tái lại nhiều lần. Tuy mụn trứng cá không nguy hiểm, nhưng có thể để lại các vết sẹo, thâm trên da do điều trị không đúng cách. Các loại mụn trứng cá hay gặp là mụn đầu đen, mụn đầu trắng, mụn mủ…
2. Viêm da cơ địa
Là bệnh da liễu phổ biến, thường xuất hiện ở trẻ em và dễ tái phát thành từng đợt. Ngứa là triệu chứng phổ biến của bệnh. Trong đợt cấp tính, vùng da người bệnh trở nên nổi mẩn đỏ và ngứa ngáy, nhất là vào ban đêm có thể gây mất ngủ. Yếu tố di truyền, cơ chế miễn dịch và tác nhân bên ngoài môi trường đều là nguyên nhân gây ra viêm da cơ địa.
3. Vảy nến
Các mảng da bong tróc tạo thành vảy được gọi là vảy nến – bệnh tự miễn với triệu chứng da đỏ, bong vảy trắng, thường xuất hiện ở khuỷu tay, đầu gối, hoặc da đầu, lưng, ngực… Bệnh ảnh hưởng đến 2%- 3% dân số, tuy khá phổ biến nhưng điều trị vảy nến thật sự không dễ dàng. Vảy nến là bệnh mạn tính, khi mắc bệnh cần phải điều trị suốt đời, nếu từ bỏ điều trị giữa chừng bệnh có thể phát triển mạnh hơn.
4. Bệnh zona
Còn được gọi là giời leo, là bệnh nhiễm trùng ở da với các triệu chứng như mụn nước, bóng nước phát triển theo chùm dọc theo các dây thần kinh. Ngoài ra, zona còn gây ra mệt mỏi, sốt và đau tại vị trí thương tổn. Do có các triệu chứng tương đồng mà zona và viêm da tiếp xúc thường bị nhầm lẫn với nhau.
5. Nấm da
Nấm da có thể xuất hiện khắp mọi nơi trên cơ thể, phổ biến nhất là nách, bẹn, kẽ chân tay… kể cả móng, da đầu và tóc. Khi hệ miễn dịch của cơ thể suy yếu hoặc điều kiện môi trường thuận lợi, nấm sẽ phát triển nhanh chóng và gây ra các triệu chứng khó chịu như: ngứa ngáy, phát ban, thay đổi màu da…
6. Mụn cóc
Mụn cóc là một bệnh da liễu phổ biến, lành tính, gây ra bởi virus papilloma ở người (HPV). Bệnh hình thành do virus xâm nhập vào lớp thượng bì qua các vết trầy xước nhỏ trên da, dẫn đến sự tăng sinh bất thường của tế bào.
Mụn cóc có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, mụn cóc có bề mặt thô ráp, hình tròn hoặc bờ không đều. Kết cấu cứng, màu sắc dao động từ xám nhạt, vàng, nâu đến xám đen, với kích thước trung bình từ 2 đến 10 mm
7. Mề đay
Mề đay là một dạng phát ban da phổ biến, đặc trưng bởi các nốt mẩn đỏ, sưng phù, gây ngứa, nóng rát hoặc châm chích. Bệnh xảy ra do phản ứng dị ứng với chất gây dị ứng. Mề đay có thể xuất hiện nhanh và biến mất trong vài giờ (mề đay cấp tính) hoặc kéo dài nhiều tuần, thậm chí hàng tháng (mề đay mãn tính). Các nốt sưng có thể nhỏ lẻ hoặc liên kết thành mảng lớn, gây khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày.
8. Viêm da tiếp xúc
Viêm da tiếp xúc là tình trạng da bị viêm do tiếp xúc trực tiếp với chất kích ứng hoặc dị ứng từ môi trường. Bệnh gây phát ban, ngứa ngáy và có thể kèm theo sưng, đỏ hoặc bong tróc da. Viêm da tiếp xúc được chia thành 2 loại:
- Viêm da tiếp xúc dị ứng: Xảy ra khi hệ miễn dịch phản ứng quá mức với chất gây dị ứng như kim loại, mỹ phẩm, nước hoa hoặc chất bảo quản. Phát ban có thể xuất hiện sau vài giờ đến vài ngày sau khi tiếp xúc.
- Viêm da tiếp xúc kích ứng: Phổ biến hơn, xảy ra khi da tiếp xúc với hóa chất mạnh như xà phòng, chất tẩy rửa, dung môi hoặc axit. Phản ứng thường nhanh chóng và có thể gây đau rát.
Hiểu rõ và biết cách phân biệt các loại bệnh da liễu sẽ giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời, tránh những biến chứng không mong muốn về sau.
Nguyên nhân gây bệnh da liễu
Bệnh da liễu có rất nhiều nguyên nhân gây nên, gồm các yếu tố bên ngoài và bên trong cơ thể: (1)
- Rối loạn miễn dịch: Khi hệ thống miễn dịch hoạt động quá mức, nó sẽ tự tấn công chính mình. Điều này có thể gây ra nhiều loại bệnh da liễu nghiêm trọng, gồm: bạch biến, lupus và rụng tóc từng mảng, vảy nến…
- Vi khuẩn, nấm và virus: Những tác nhân này sẽ xâm nhập vào cơ thể và ký sinh tại đó, đợi khi có điều kiện thích hợp sẽ phát triển và gây bệnh. Các yếu tố thuận lợi cho sự phát triển của vi khuẩn, nấm và virus bao gồm vệ sinh kém, tiếp xúc với người bị nhiễm, hệ miễn dịch suy yếu và môi trường ẩm ướt.
- Yếu tố di truyền: Bệnh da liễu có thể do di truyền như: vảy nến, viêm da cơ địa. Nếu trong gia đình đã có người từng mắc các loại bệnh trên, khả năng cao các thành viên khác cũng có thể mắc bệnh.
- Thói quen sinh hoạt: Các thói quen không lành mạnh như thức khuya, không giữ gìn vệ sinh cá nhân, ăn uống tùy tiện có thể gây nên các bệnh da liễu. Ngoài ra, thiếu ngủ và căng thẳng kéo dài làm giảm khả năng phục hồi của da, gây mụn, nám hoặc làm da lão hóa nhanh chóng.
Nguồn: tamanhhospital
About the Author
